Η χρησιμότητα του αχρήστου

«Παρατηρήστε τον κόσμο να τρέχει πολυάσχολος στους δρόμους. Δεν κοιτάζουν ούτε δεξιά ούτε αριστερά, ανήσυχοι, με τα μάτια καρφωμένα στο έδαφος σαν σκυλιά. Προχωράνε ευθεία, αλλά πάντα χωρίς να κοιτάζουν μπροστά τους, διότι καλύπτουν μια διαδρομή ήδη γνωστή τους, μηχανικά. Σε όλες τις μεγάλες πόλεις του κόσμου αυτό συμβαίνει. Ο σύγχρονος άνθρωπος, ο οικουμενικός, είναι ο πολυάσχολος άνθρωπος που δεν έχει χρόνο, που είναι φυλακισμένος από την ανάγκη, που δεν κατανοεί πώς ένα πράγμα μπορεί να μην είναι χρήσιμο· που δεν κατανοεί ούτε πώς στην πραγματικότητα, το χρήσιμο μπορεί να είναι άχρηστο, καταπιεστικό βάρος. Αν δεν καταλάβουμε τη χρησιμότητα του άχρηστου, δε θα καταλάβουμε την τέχνη· και μια χώρα που δεν καταλαβαίνει την τέχνη είναι μια χώρα σκλάβων ή ρομπότ, μια χώρα δυστυχισμένων ανθρώπων, ανθρώπων που δεν γελάνε και δεν χαμογελάνε, μια χώρα χωρίς πνεύμα· όπου δεν υπάρχει χιούμορ, όπου δεν υπάρχει γέλιο, υπάρχει οργή και μίσος». – ΙΟΝΕΣΚΟ

Αναζητώντας προσδιορισμό για το ποντιακό έγκλημα

«Μας λείπει η γνώση. Δεν έχουμε ιστορική παιδεία. Από μόνη μας δε διαβάζουμε. Είναι τραγικά λυπηρό. Τα ποντιακά σωματεία συνεχίζουν να αφιερώνουν όλο το χρόνο τους μόνο στο χορό και το τραγούδι. Δε φτάνει η 19η Μαΐου, με την ισχνή παρουσία μας στις εκδηλώσεις μνήμης, για να λέμε ότι κάνουμε το χρέος μας». 

Ενώ κάπως έτσι ένα μόλις μήνα πριν η τοποθέτηση του ιστορικού κ. Κ. Φωτιάδη στο 2ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ποντιακής νεολαίας προκαλούσε προβληματισμό, έρχεται αυτές τις μέρες ο υπουργός Παιδείας κ. Ν. Φίλης να κάνει ιστορικές διευκρινίσεις. Λες και όλα τα καυτά θέματα που αφορούν τον ταλαιπωρημένο τομέα του υπουργείου του έχουν διευθετηθεί, έτσι που έχοντας λάβει υπόψη την κρισιμότητα της παιδείας για το ενδεχόμενο μιας ανάκαμψης, μπορούμε πλέον να αισιοδοξούμε!

Δεν θα πέσω στην παγίδα της διχόνοιας στην οποία αρέσκονται οι κυβερνώντες για το λαό, αποπροσανατολίζοντάς τον από τα κρίσιμα επίκαιρα. Ούτε μου αρέσουν οι επικίνδυνοι εθνικιστικοί δογματισμοί, απ΄ όποια πλευρά κι αν προέρχονται (π.χ. τραμπουκισμοί και ξυλοδαρμοί εκλεγμένων αρχόντων). Σε αυτούς και μόνο αυτούς οφείλονται άλλωστε όλες οι αιματηρές σελίδες της ιστορίας, απ΄ όποια σκοπιά κι αν την δει κανείς. Πιανόμενος, ωστόσο, απ΄ αυτό ακριβώς το σημείο του εθνικισμού, πείθομαι από το επιχείρημα του Προέδρου του Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών και Δικτύου Αναγνώρισης Γενοκτονιών, κ. Δρ. Αντ. Παυλίδη ότι το ζήτημα δεν είναι δύο ή περισσότερων χωρών, αλλά αφορά όλη την ανθρωπότητα, στην οποία οφείλουν να λογοδοτούν εκείνοι που διαπράττουν τέτοιου τύπου εγκλήματα. Και συνεχίζει: «Είμαστε ακράδαντα πεπεισμένοι, ότι όσο περισσότερο αναγνωρίζεται απ’ τη διεθνή κοινότητα το έγκλημα, τόσο περισσότερο θα διογκώνεται για τον θύτη το κόστος και η πίεση να γίνεται πιο δημοκρατικός, πιο ειρηνικός. Για να ζητήσει συγνώμη απ’ την ανθρωπότητα για το έγκλημά του, πράγμα που συνιστά εγγύηση ότι το μέλλον της δεν θα έχει άλλες Γενοκτονίες».
 

Θανάσιμο έγκλημα εναντίον περίπου 350 χιλιάδων ψυχών και με αποτέλεσμα εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων, έγινε και γι΄ αυτό κραυγάζει πλήθος ιστορικών πηγών. Τι σύμπτωση λίγο καιρό πριν να έχουν πέσει στα χέρια μου οι ανατριχιαστικές μαρτυρίες για όσα συνέβησαν τότε στη «Γη του Πόντου» επιμελημένες από τον Δ. Ψαθά, έργο αναφοράς για το ποντιακό έπος. Και με αφορμή την τελευταία κουβέντα του Παυλίδη πιο πάνω, μόνο ως τέτοια εγγύηση δεν μπορώ να λάβω το δράμα που εκτυλίσσεται στις μέρες μας με τραγικούς πρωταγωνιστές αυτή τη φορά όλους αυτούς τους ανθρώπους που θαλασσοπνίγονται στην απεγνωσμένη προσπάθεια για σωτηρία και μια καλύτερη ζωή μακριά από εμπόλεμες ζώνες. Οι θύτες πάλι ακροεθνικιστές, ακούγοντας τώρα στο όνομα Ισλαμικό Κράτος, και τα ερωτήματα πολλά για τη στάση της διεθνούς κοινότητας απέναντι στο εν εξελίξει έγκλημα. 

Ξαναεπιστρέφοντας στις εκρηκτικές δηλώσεις του υπουργού, δεν ξέρω αν θα ΄πρεπε εν τέλει να προκαλέσει τόση έκπληξη η στάση του, αν σκεφτεί κανείς την απαιδευσία και τα κόμπλεξ των πολιτικών της μεταπολίτευσης, κατά τα οποία κάθε έκφραση πατριωτισμού-ελληνοκεντρισμού μεθοδικά αποσιωπήθηκε, απορρίφθηκε, εξοβελίστηκε από το δημόσιο διάλογο, θεωρώντας όποια σχετική αναφορά (ελληνική νοοτροπία, ιστορία, ιεράρχηση αναγκών κ.τ.ό.) ως παλιομοδίτικη και συντηρητική. Καταλήγοντας κάπως έτσι σήμερα σε γελοίους ψεκασμένους και νεοναζιστές τύπους στο κοινοβούλιο και την κοινωνία να διεκδικούν την εκπροσώπηση αυτού του πατριωτισμού!

Από τη μουσική υπόκρουση της Ευανθίας Ρεμπούτσικα για την «Πολίτικη Κουζίνα»

VW, η μικρογραφία της Γερμανίας... ή του κόσμου όλου;

«Η VW δεν είναι μια εταιρεία. Είναι σύμβολο της γερμανικής ηθικής και οικονομίας. Προσφέρει "τίμια", ανθεκτικά και ασφαλή αυτοκίνητα την ώρα που μέσα από αυτό το ιδεατό σχήμα απογειώνει τη γερμανική οικονομία. Ένα στα οκτώ αυτοκίνητα που πωλούνται παγκόσμια ανήκει στον Όμιλο VW.
»Η αλήθεια είναι πως η VW από τη δεκαετία του 30 εκφράζει τη Γερμανία και τους προσανατολισμούς της. Μπορεί για του Γερμανούς το να θυμίζει κάποιος την ιστορία της VW και μερικών ακόμη εταιρειών όπως η Thyssen ή η Bayer στην περίοδο του ναζισμού να θεωρείται λαϊκισμός, αλλά η ιστορία είναι ιστορία και σίγουρα δεν είναι τυχαία.
»Η VW ανέλαβε να δημιουργήσει το φτηνό "αυτοκίνητο του Λαού" για το Χίτλερ και σκότωσε μερικές δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους (ανάμεσά τους και βρέφη) τους οποίους έσυρε από τα στρατόπεδα στα δικά της κάτεργα. Μετά τον Πόλεμο η VW ως σύμβολο πάντα της γερμανικής ισχύος μετασχηματίστηκε στη γερμανική καπιταλιστική σταθερότητα που ήταν γεμάτη από υποσχέσεις.
»Όπως φαίνεται, η πραγματικότητα για τη VW είναι διαφορετική, όπως άλλωστε και για πολλές ακόμη αμαρτωλές εταιρείες. Τα μαύρα ταμεία της SIEMENS για παράδειγμα ή οι επιτροπές εκμαυλισμού και διαφθοράς για την Thyssen των υποβρυχίων, είναι οι πραγματικές δυνάμεις για τη γερμανική οικονομία και όχι τα πολιτικά κηρύγματα ηθικής και αυστηρού οικονομικού προτεσταντισμού».

Γράφει ο Κώστας Βαξεβάνης  σε πολύ σκληρή γλώσσα έναντι της πλέον οικονομικά και πολιτικά ισχυρής στην Ευρώπη Γερμανίας, με αφορμή το πολύκροτο σκάνδαλο του ομίλου Volkswagen που σείει μεγάλο κομμάτι της αυτοκινητοβιομηχανίας της χώρας, ενδεχομένως και γενικότερα της οικονομίας της, θα φανεί. Και ίσως δύσκολα μπορεί να αμφισβητήσει κανείς ιστορικά τεκμήρια και διαπιστώσεις που χρησιμοποιεί. Εκεί, ωστόσο, που φέρω αντίρρηση είναι στο γεγονός ότι μπαίνει στο μικροσκόπιο της καπιταλιστικής ασυδοσίας μια πολύ συγκεκριμένη μόνο κοινωνία. Και να δεχτώ ότι αυτή η κοινωνία είναι μεν μια από τις οικονομικά πιο προηγμένες, υπακούοντας η ίδια αρκετά καλά στους νόμους του σύγχρονου καπιταλισμού και χαράζοντας γραμμές πολιτικής προς εφαρμογή για το σύνολο της Ευρωπαϊκης Ένωσης. Αλλά πολύ φοβάμαι ότι ο αχαλίνωτος καπιταλισμός έχει διεισδύσει πλέον σε κάθε γωνιά του πλανήτη, καθιστώντας τα πάντα προϊόντα προς κατανάλωση, όλα επιτρεπτά στο βωμό του κέρδους, με μέσα όχι πάντα θεμιτά, με μοναδικό όραμα και αποκλειστική επιδίωξη την υλική «ανάπτυξη» και «πρόοδο», την υποταγή όλων των βαθύτερων αναγκών του ανθρώπου στην καταναλωτική προτεραιότητα. Και το χειρότερο, δε διαφαίνονται στον ορίζοντα ουσιαστικές αντίρροπες δυνάμεις, ούτε καν οι επονομαζόμενες «αριστερές», απ΄ τις οποίες αν μη τι άλλο θα είχε κανείς τέτοιου είδους προσδοκίες, δε δείχνουν δείγματα μιας άλλης γραφής!

Τροφή για σκέψη από τον Ζ. Μπάουμαν

Τροφή για σκέψη οι ακόλουθες γραμμές απ΄ το βιβλίο «Ρευστοί καιροί. Η ζωή την εποχή της αβεβαιότητας» του Ζίγκμουντ Μπάουμαν, παραμονή μάλιστα μιας ακόμη εκλογικής αναμέτρησης και εν εξελίξει μιας οξύτατης μεταναστευτικής κρίσης στη γειτονιά της Ευρώπης. Κείμενο γραμμένο αρκετά χρόνια πριν, το 2007, τόσο επίκαιρό και τόσο εύστοχο, όμως, στην ανάλυση της πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης στον 21ο αιώνα, παγκοσμίως:

«Τα μηνύματα που εκπέμπονται από τους χώρους της πολιτικής εξουσίας προς τους εύπορους αλλά και προς τους δύσμοιρους παρουσιάζουν την "αύξηση της ευελιξίας" ως τη μοναδική θεραπεία για την ήδη αφόρητη ανασφάλεια. Έτσι, προδιαγράφουν την προοπτική της ακόμη μεγαλύτερης αβεβαιότητας, την ακόμη μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση των προβλημάτων, την ακόμη περισσότερη μοναξιά [...]. Η δυνατότητα της υπαρξιακής ασφάλειας βασισμένης σε συλλογικά θεμέλια αποκλείεται και έτσι δεν προσφέρεται κανένα κίνητρο για αλληλέγγυες δράσεις. Αντίθετα, ενθαρρύνονται οι ακροατές τους να εστιάσουν στην ατομική τους επιβίωση με τον τρόπο του "ο καθένας για τον εαυτό του και άσε τους άλλους να πνίγονται", σε έναν αθεράπευτα κατακερματισμένο, εξατομικευμένο και έτσι περισσότερο αβέβαιο και απρόβλεπτο κόσμο.

»Η υπαναχώρηση του κράτους από λειτουργίες πάνω στις οποίες βασίζονταν τα αιτήματά του για νομιμοποίηση κατά το μεγαλύτερο μέρους του προηγούμενου αιώνα ξανανοίγει διάπλατα το ζήτημα της νομιμοποίησης. Μια νέα συμφωνία πολιτών [...] δεν μπορεί προς το παρόν να οικοδομηθεί με τον τρόπο που γινόταν έως πρόσφατα: μέσω της διασφάλισης της συνταγματικής προστασίας απέναντι στις ιδιοτροπίες της αγοράς, μιας αγοράς διαβόητης για τις καταστροφές που επιφέρει στην κοινωνική θέση των ατόμων και την υπονόμευση των δικαιωμάτων για κοινωνικό κύρος και προσωπική αξιοπρέπεια. Η ακεραιότητα του πολιτικού σώματος στην υφιστάμενη κοινή μορφή του εθνικού κράτους είναι σε δυσχερή θέση. Έτσι, υπάρχει η επείγουσα ανάγκη και αναζητείται μια εναλλακτική μορφή νομιμοποίησης του κράτους.

»Με βάση όσα συζητήθηκαν παραπάνω, δεν αποτελεί έκπληξη ότι μια εναλλακτική μορφή νομιμοποίησης της κρατικής εξουσίας και ένα άλλο πρότυπο πολιτικής προς όφελος των νομοταγών πολιτών αναζητείται σήμερα στην υπόσχεση του κράτους να προστατεύσει τους πολίτες του απέναντι στους κινδύνους για την προσωπική ασφάλεια. Το φάσμα της κοινωνικής υποβάθμισης, εναντίον του οποίου το κοινωνικό κράτος ορκίστηκε να ασφαλίσει τους πολίτες, έχει αντικατασταθεί με την πολιτική φόρμουλα του "κράτους της προσωπικής ασφάλειας" από απειλές όπως ένας ασύδοτος παιδεραστής, ένας κατ΄ επανάληψη δολοφόνος, ένας παρενοχλητικός ζητιάνος, ένας κακοποιός, ένας κυνηγός, ένας δηλητηριαστής, ένας τρομοκράτης ή ακόμα καλύτερα από όλες αυτές τις απειλές συγκεφαλαιωμένες στην φιγούρα ενός παράνομου μετανάστη, εναντίον του οποίου το σύγχρονο κράτος στις πιο πρόσφατες ενσαρκώσεις του υπόσχεται να υπερασπιστεί τα υποκείμενά του».

Ταξίδι = νέα πρόσωπα, τοπία, ιστορίες, νοοτροπίες, γεύσεις, αρώματα...

Η αξία των ταξιδιών σε νέους προορισμούς είναι αδιαπραγμάτευτη. Αρκεί να σκεφτεί κανείς την επιστροφή έχοντας «γεμάτες» βαλίτσες με πρωτόγνωρες παραστάσεις, πρόσωπα, τοπία, ιστορίες, νοοτροπίες και φυσικά γεύσεις. Μετά από κάθε τέτοιο ταξίδι έχεις σίγουρα διευρύνει περισσότερο τους ορίζοντές σου, βλέπεις με άλλο μάτι τον κόσμο, είσαι ίσως κατά τι άλλος άνθρωπος!

Έχοντας με διάφορες αφορμές υποψιαστεί ότι το Μεξικό ως προορισμός είναι σε θέση να εκπληρώσει τις περισσότερες απ΄ αυτές τις δυνατότητες, βρεθήκαμε λοιπόν στη χώρα της βορειοκεντρικής Αμερικής. Και η χώρα γρήγορα μας αποκάλυψε τις πολύχρωμες εικόνες της, την ποικιλία των τοπίων της, την πλούσια ιστορία της και πρώτα απ΄ όλα τους φιλόξενους και ευδιάθετους ανθρώπους της. Ευδιάθετους μάλιστα παρά τις δυσκολίες που είχε να μας διηγηθεί η ιστορία τους, τα τελευταία κεφάλαιά της πιο συγκεκριμένα. 

Γιατί μια μακραίωνη ιστορία πολιτισμού των ιθαγενών τερματίστηκε τόσο βίαια, με τόση αιματοχυσία όταν τον 16ο αιώνα οι Ισπανοί εξερευνητές θαμπώθηκαν από την αφθονία των φυσικών πόρων του Νέου Κόσμου και δεν άργησαν να την ορεχθούν. Με αποτέλεσμα οι ιθαγενείς να βρεθούν για κακή τους τύχη εξανδραποδισμένοι και οι ναοί τους κατεστραμμένοι. Οι κατακτητές φρόντισαν, βέβαια, γρήγορα πάνω στα ερείπια να υψώσουν τις εκκλησίες τους και επέβαλαν τη νέα θρησκεία (μόνο ως θρησκεία αντιλαμβάνονταν το εκκλησιαστικό γεγονός, και δυστυχώς ακόμη και σήμερα η Δύση), καμωμένοι τους πολιτισμικά ανώτερους.

Σχεδόν διακόσια χρόνια μετά την επίσημη ανεξαρτησία της χώρας το 1821 (κοίτα σύμπτωση!) έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Και την επανάσταση για την ανεξαρτησία ακολούθησαν πολυάριθμοι αγώνες για περισσότερη αξιοπρέπεια, κυρίως για τους πολλούς μη έχοντες, οδηγώντας τη χώρα σε θέση να αξιώνει ένα καλύτερο μέλλον αξιοποιώντας τις δυνατότητές της, ανθρώπινων και φυσικών πόρων - οι ρυθμοί ανάπτυξης του Μεξικού είναι αξιοσημείωτοι.

Στην ερώτηση για το πώς βλέπουν σήμερα τους Ισπανούς, τους άλλοτε αποικιοκράτες δυνάστες τους, απαντάει ο ξεναγός πως αυτό ανήκει στην ιστορία, δε μνησικακούμε αλλά δεν ξεχνάμε κιόλας. Και πράγματι οι άνθρωποι έχουν καταφέρει να συνδυάσουν σε μεγάλο βαθμό την προαποικιοκρατική με την μετααποικιοκρατική εποχή, προσπαθώντας να αναδείξουν την μεν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να ενσωματώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία της στη μάλλον επικρατούσα δε.

Βέβαια δεν είναι όλα και τόσο ρόδινα και μπορεί απ΄ τη μία ο ξεναγός περήφανα να μας διαβεβαίωσε πως μια στοιχειώδης πρόνοια εξασφαλίζει ότι κάνεις δεν πεινάει, αλλά απ΄ την άλλη δε δυσκολεύεται να διακρίνει κανείς οξυμένες κοινωνικές ανισότητες. Χωρίς τη διάθεση για εκτενή ανάλυση εδώ, μπορεί κυρίως να εντοπιστεί η ρίζα του κακού σε κάτι γνώριμο... διεφθαρμένους πολιτικούς! Και όπως συμβαίνει με το απελεύθερο από τον οθωμανικό ζυγό ελληνικό κράτος, έτσι και στο απελεύθερο από τη δυτική αποικιοκρατία μεξικανικό κράτος οι θεσμοί του δε φαίνεται να είναι σε θέση να εξασφαλίσουν επιτυχώς τη διευρυμένη κοινωνική ευημερία και δικαιοσύνη. 

Αναρωτιέμαι τελικά και παρά τα αξιοσημείωτα νούμερα ανάπτυξης που αναφέρω λίγες γραμμές παραπάνω: Θεσμοί, συστήματα και μέθοδοι δανεικοί τελείως από τη Δύση, είτε έπειτα από αναγκαστική επιβολή της μίμησης είτε έπειτα από εθελοντική παραίτηση από κάθε δημιουργική ετερότητα (βλ. τη δική μας περίπτωση), δίχως κανένα προβληματισμό για προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες της εκάστοτε κοινωνίας, μπορούν άραγε να οδηγήσουν στο ζηλευτό επίπεδο ζωής της Δύσης ή είναι καταδικασμένοι εξ αρχής να αποτυγχάνουν; Δίχως μια θεωρητική αποτυχία αλλά με θύματα μέλη αυτών των ίδιων των κοινωνιών...

Ένα απρόβλεπτο καλοκαίρι!... Ή μήπως όχι;

Διάβαζα πριν λίγες μόνο μέρες αλλά πάντως πριν απ΄ τη διεξαγωγή του πρόσφατου δημοψηφίσματος και τις μετέπειτα εξελίξεις, στο "Unfollow" από το Old Boy:

«Η περίοδος του μνημονίου φτάνει, αν όχι στην κορύφωσή της, σαφώς πάντως σε μια δραματική της κλιμάκωση, καθώς έχουμε αίφνης μια ριζική αλλαγή στην αφήγηση: ως εδώ πηγαίναμε δεχόμενοι το αναπόφευκτό του· το απεχθανόμασταν αλλά το αποδεχόμασταν. Από δω και πέρα ζούμε στις μέρες που το αναπόφευκτο έδωσε τη θέση του στο απρόβλεπτο».

Και όντως έτσι φαινόταν μέχρι να δούμε το επόμενο επεισόδιο που μόνο καινούργιο δε μοιάζει να ΄ναι! Δυστυχώς τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό επιβεβαιώνονται τα μέχρι τώρα συμπεράσματα: απ΄ τη μια, μια αριστερή, στους τύπους τουλάχιστον, κυβέρνηση που αρνείται να καταλύσει το κατεστημένο πελατειακό κράτος και, απ΄ την άλλη, μια Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασισμένη να επιβάλλει σ΄ ένα κράτος-μέλος της του όρους των στυγνών «Αγορών», παρά τις κοινωνικές συνέπειές τους.

Πέντε χρόνια πλέον απ΄ όταν βγήκε στην επιφάνεια η κρίση χρέους που μαζί της όμως έφερε όλες τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας και όχι μόνο αυτής. Πέντε χρόνια τώρα με τα ίδια όπλα, την ίδια στάση, τα ίδια αντανακλαστικά να προσπαθεί η κοινωνία και πρωτίστως οι κυβερνώντες της, να την αντιμετωπίσει.

Είναι η ίδια όμως πενταετία που το μεγαλύτερο διάστημά της με βρίσκει σε ξένους τόπους, μαζί με τόσους άλλους τολμηρούς ξενιτεμένους, ψάχνοντας καλύτερες ευκαιρίες, έχοντας μάθει ή ακόμη μαθαίνοντας μια άλλη λαλιά, μια άλλη νοοτροπία για να μπορούμε να συν-υπάρχουμε με τους γύρω μας, προσπαθώντας σε κάθε περίπτωση να προχωρήσουμε τη ζωή μας! Με το μυαλό να μας κρατάει στα ξένα, την καρδιά όμως πίσω στην πατρίδα...

Και κάτι τελευταίο και ίσως το πιο σημαντικό: πέντε χρόνια που κατακλυζόμενοι από νούμερα, οικονομικούς όρους, μεγέθη κτλ., ξεχάσαμε ποιοι είμαστε, χάσαμε τη ζωή μας! Με τον πιο εύστοχο τρόπο καταφέρνει να το διατυπώσει αυτό ακριβώς ο αγαπημένος, μέγας σκιτσογράφος Αρκάς. Τα συμπεράσματα δικά σας:

Οι παππούδες μας πρόσφυγες, οι γονείς μας μετανάστες και εμείς...

από post της Έλενας Ακρίτα

Τροφή για σκέψη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων στις 20 Ιουνίου! Τη μέρα αυτή σίγουρα θα ακούστηκαν για ακόμη μια φορά καλοδιατυπωμένα διαγγέλματα από επίσημα χείλη Ευρωπαίων αξιωματούχων για τους εκατοντάδες πρόσφυγες που από στεριά και θάλασσα ψάχνουν διέξοδο φυγής προς τη γηραιά ήπειρο, από πράξεις ωστόσο ελάχιστες. Τι περιμένεις όταν αυτή η Ευρώπη αδυνατεί να επιδείξει αλληλεγγύη για ένα επίσημο μέλος της, την Ελλάδα, προτάσσοντας εθνικές γραμμές και μιλώντας τη γλώσσα των αγορών και μόνο; Χωρίς προφανώς να εννοείται αλληλεγγύη ως προς το διεφθαρμένο κράτος και τους θιασώτες του! Ας είναι... Εμείς τουλάχιστον, μην ξεχνώντας ποιοι είμαστε, έχουμε ένα λόγο παραπάνω να 'μαστε αλληλέγγυοι στους αδύναμους και κατατρεγμένους! Ο Βορειοευρωπαίος δεν έχει ιδέα τι σημαίνει προσφυγιά και μετανάστευση, έχει το άλλοθι. 

Όταν οι Έλληνες έφτασαν πρόσφυγες στη Συρία - μια συγκλονιστική φωτογραφία (Πηγή: www.lifo.gr)

«Από τη Δημοκρατία στην Αγορά»

Αυτό τον υπότιτλο φέρει το τελευταίο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου, «Αγορά», που ταξιδεύοντας έφτασε πριν λίγες μέρες και στο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Μονάχου και όπου είχαμε την ευκαιρία να το παρακολουθήσουμε κι εμείς στη μεγάλη οθόνη. Μπορεί πολλά απ΄ αυτά που είδαμε και ακούσαμε να μας ήταν λίγο-πολύ γνωστά. Όπως παραδείγματος χάριν ότι πολλοί αξιωματούχοι, εντός και εκτός της χώρας, κάποιοι εκ των οποίων μάλιστα συμμετείχαν ενεργά στο σχεδιασμό και την εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής των τελευταίων ετών, τολμούν να παραδεχτούν το αδιέξοδο και την άνιση κατανομή των βαρών αυτής της πολιτικής. Ή ότι εξαιτίας αυτής ακριβώς της πολιτικής μεγάλο ποσοστό (σχεδόν ένας στους τρεις!) των Νεοελλήνων βρίσκεται είτε σε κίνδυνο φτώχειας είτε σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού, με ό,τι δραματικό συνεπάγεται αυτό για τις συνθήκες διαβίωσής τους. Ή ακόμη χειρότερα, ότι η οικονομική δυσχέρεια και το κλίμα πόλωσης των καιρών οδήγησε στην θεαματική αύξηση της ξενοφοβίας και του νεοναζισμού στην ελληνική κοινωνία. Παρόλα αυτά, άξιζε νομίζω η παρακολούθησή του, πετυχαίνοντας ίσως το σκοπό του να θέσει τον θεατή σε προβληματισμό. Προβληματισμό, κυρίως, για το πώς τελικά θα ανακάμψουμε.

Κάπως έτσι προβληματίστηκε και η παρέα μας και η συζήτηση κατέληξε στην επιτακτική ανάγκη χάραξης μακρόπνοου (σίγουρα πολύ πέρα από τον ορίζοντα της όποιας επόμενης δόσης ενός πακέτου ρευστότητας) εθνικού σχεδίου για το μέλλον της χώρας. Ο τόπος, όλοι μας είμαστε σίγουροι γι΄ αυτό, δε στερείται κανενός από κείνα τα αναγκαία για την υλοποίηση ενός εμπνευσμένου συλλογικού οράματος. Αν μη τι άλλο, διαθέτει το σημαντικότερο γι΄ αυτό το σκοπό: το υψηλής επιστημονικής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό, αυτό που τόσο καλά παρήγαγε όλα αυτά τα περασμένα χρόνια και το οποίο έτοιμο πλέον να δουλέψει σκληρά, αναγκάζεται δυστυχώς να μεταναστεύσει σε άλλες πολιτείες, μη έχοντας τη δυνατότητα να ανταποδώσει τίποτα.

Βέβαια, για τη χάραξη τέτοιου σχεδίου προϋποτίθενται μεγάλα πολιτικά αναστήματα, τέτοια που λίγα είχε την τύχη να δει ο τόπος και ιδίως σήμερα σπανίζουν. Αν για κάτι απογοήτευσε ο πρωθυπουργός της πρώτης αριστερής κυβέρνησης της μεταπολιτευτικής ιστορίας της Ελλάδος, παρά τα ευοίωνα σημάδια, ήταν για την απουσία ενός τέτοιου σχεδίου. Σχεδίου κοινωνιοκεντρικών προτεραιοτήτων, σχεδίου ασύμβατου όποιας κομματικής, πελατειακής, κρατικοδίαιτης ή στενά συντεχνιακής λογικής και, κυρίως, σχεδίου βασισμένου στην ταυτότητά μας, με τρόπο που να την αναδεικνύει. Απογοητευμένος σκέφτεται, λοιπόν, κανείς: «Και τώρα, πόσο θα πρέπει να περιμένουμε ακόμη μέχρι να φέρει ο ρους της Ιστορίας έναν τέτοιο χαρισματικό, ανιδιοτελή ηγέτη;» 

  

Μήπως, όμως, σε τίποτα δεν ωφελεί αυτή η προσμονή για ένα και μοναδικό πρόσωπο που θα μας σώσει όλους, στάση στο πλαίσιο του λεγόμενου «μεσσιανισμού»; Μήπως, το ευγενές όραμα μιας καλύτερης αυριανής κοινωνίας θέλει τον καθένα να σταυρωθεί για να αναστηθεί μετά τόσο αυτός όσο και όλο το σύνολο; Πόσο διατεθειμένος είναι σήμερα κάποιος μέσα από τις επιλογές και τη στάση ζωής του να είναι λιγότερο ιδιοτελής; Να πάψει να είναι «παρτάκιας» και μόνο; Πότε έκανε τελευταία φορά κάποιος κάτι εκτός της περίφραξης του κήπου του, εκεί που ξεκινάει ο δημόσιος χώρος; Αναρωτιέμαι συχνά πόσοι θα ΄λεγαν όχι σε μια «καλή» θέση στο δημόσιο, εξασφαλισμένη όμως όχι με αξιοκρατικές και διαφανείς διαδικασίες, ακόμη και σήμερα που έχει πλέον γίνει στους περισσότερους σαφές τι ρίζα του κακού ήταν τέτοια φαινόμενα. Ή πόσοι θα αρνιόντουσαν, παρομοίως, μια ευκαιρία εύκολης φοροδιαφυγής; Και τέλος στην ουσία της δημοκρατίας, πόσο ενδιαφέρεται ο καθένας να ασκεί τον προβλεπόμενο ελεγκτικό ρόλο του απέναντι στους εκλεγμένους πολιτευτές του;

Δύσκολα αυτά ε; Πόσω μάλλον με τους δύσκολους ρυθμούς της σημερινής καθημερινότητάς μας... Ώπα, είπε κανείς ότι η δημοκρατία είναι εύκολη; Και γιατί όταν οι ίδιοι αποδεικνυόμαστε τόσο ιδιοτελείς στα απλούστερα, να αναμένουμε απ΄ την άλλη ανιδιοτελείς άρχοντες; Μα ένας καθρέφτης της κοινωνίας που αντιπροσωπεύουν δεν είναι οι τελευταίοι; Κατ΄ αυτή την άποψη θεωρώ άκρως εύστοχο τον υπότιτλο που επέλεξε ο Αυγερόπουλος, τονίζοντας τη μετάβαση της εξουσίας από το δήμο στις στυγνές αγορές, μετάβαση η οποία εμείς από πλευράς μας φαίνεται πως είμαστε διατεθειμένοι να δρομολογηθεί!

Το ΄χε πει άλλωστε ο Θουκυδίδης, «Ή ελευθερία ή ησυχία». Και τα δύο δε γίνεται. Θέλει τη δική του προσωπική επανάσταση του καθενός η ελευθερία στο πλαίσιο της δημοκρατίας.

Καρέ από το ντοκιμαντέρ, όπως διατίθεται στο site

Η γενιά με τα γένια

«Δεν ξέρω πόσα χρόνια ακριβώς χρειάζονται για να χαρακτηρισθεί ένα ηλικιακό γκρουπ γενιά, και για να πω και την αλήθεια δεν με ενδιαφέρει κιόλας, αλλά θεωρώ πως οι άντρες οι οποίοι είναι γεννημένοι μεταξύ 1981 και 1985 μπορούν να χαρακτηριστούν σαν μια ξεχωριστή γενιά. Οι σημερινοί 30άρηδες λοιπόν, πάνω κάτω, κανονικοί άντρες στο μυαλό και στο σώμα αλλά έφηβοι στην πραγματικότητα. Οι περισσότεροι από αυτούς εγκλωβισμένοι σε μία αέναη αναβλητικότητα και προσμονή. Προσμονή για το καλύτερο και το χειρότερο. 

[...]

Από την στιγμή λοιπόν που δικαιολόγησα γιατί κατά την άποψή μου αυτό το συγκεκριμένο ηλικιακό γκρουπ πρέπει να θεωρείται ξεχωριστή γενιά πρέπει να έχουν και κάτι που θα τους χαρακτηρίζει. Κάτι σαν σήμα κατατεθέν. Η γενιά του πατέρα μου, η λεγόμενη και γενιά του Πολυτεχνείου, εκτός από το Πολυτεχνείο και τη χούντα είχαν τα μακριά μαλλιά και τα παντελόνια με τις τεράστιες καμπάνες. Η επόμενη γενιά είχαν το χαρακτηριστικό του τεχνοκράτη. Οι περισσότεροι σπουδαγμένοι και κυρίως πολύ καλά δικτυωμένοι κατέλαβαν τις καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας και κυριάρχησαν στον κόσμο κάνοντας επίδειξη με τα ακριβά αυτοκίνητά τους, τα επώνυμα ρούχα τους και τα κοστούμια. Οι γιάπηδες λοιπόν που ξεκίνησαν από την Αμερική και κατέκλυσαν όλο τον κόσμο. Στην συνέχεια είχαμε τη γενιά που ήταν εμμονική με την εμφάνισή τους. Μέτρο- σέξουαλ νομίζω τους έλεγαν. Και φτάνουμε και στην δική μου. Προσπάθησα πραγματικά να βρω κάτι χαρακτηριστικό της αλλά μάταια. Το μόνο που μου ταίριαζε ήταν η αναμονή αλλά δεν μου κόλλαγε κάτι. Μέχρι να κοιταχτώ στον καθρέπτη και να καταλάβω. Είμαστε η γενιά με τα μούσια. Παντού γύρω σου βλέπεις τρίχες και μούσια. Άλλα μακριά και περιποιημένα, άλλα χύμα, άλλα κοντά, άλλα με κενά, άλλα ίσια, άλλα κατσαρά. Παντού μούσια. Η γενιά με τα γένια λοιπόν».

Αν και πρωτοδημοσιευμένο εδώ σχεδόν ένα χρόνο πριν, πέφτοντας ξανά σήμερα κατά λάθος πάνω του, μου αρέσει τόσο που βρίσκει θέση εδώ. Είναι μάλλον απλά που με αφορά!

Μην ξυρίζεσαι, μην απαρνιέσαι τη γενιά σου!

«8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ελεύθερος χρόνος, 8 ώρες ανάπαυση»

Πολλά δε θέλει ο άνθρωπος

να 'ν' ήμερος να 'ναι άκακος

λίγο φαΐ λίγο κρασί

Χριστούγεννα κι Ανάσταση

κι όπου φωλιάσει και σταθεί

κανείς να μην του φτάνει εκεί

Μα 'ρθαν αλλιώς τα πράματα

τονε ξυπνάν χαράματα

τον παν τον φέρνουν πίσω μπρος

του τρώνε και το λίγο βιός

κι από το στόμα την μπουκιά

πάνω στην ώρα τη γλυκιά

του τηνε παίρνουνε κι αυτή

Χαρά στους που 'ναι οι Δυνατοί!

Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας, Οδυσσέα Ελύτη

 Σήμερα, 1η του Μάη ο εορτασμός της εργατικής πρωτομαγιάς σε πολλά σημεία του πλανήτη ως ανάμνηση των επιτευγμάτων μετά αιματηρών αγώνων της εργατικής τάξης, μεταξύ άλλων π.χ. του δεδομένου στις μέρες μας εβδομαδιαίου 40ωρου, αλλά και ως υπενθύμιση του διεκδικητικού της ρόλου, της δύναμής της. Το μήνυμα «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ελεύθερος χρόνος, 8 ώρες ανάπαυση» είναι ίσως ακόμη και σήμερα επίκαιρο αρκετά, κρίνοντας κι ο ίδιος ως εργαζόμενος σχετικά άνετων συνθηκών εργασίας, σε μια χώρα, όπου τα εργατικά κεκτημένα φυλάττονται σαν κόρη οφθαλμού. Παρόλα αυτά, δεν είναι λίγες οι φορές που καλείσαι, άμεσα ή έμμεσα, να καταρρίψεις το 8ωρο. Αν μάλιστα, όχι άδικα, συμπεριλάβει κανείς και τον χρόνο μετακίνησης προς κι από το χώρο εργασίας, ίσως απέχει δυστυχώς πολύ η πραγματικότητα από τις οραματιζόμενες 8 ώρες ελεύθερου χρόνου. Βέβαια, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς αν τέτοιου είδους ωράριο είναι πάντα εξωτερικά επιβαλλόμενο κι όχι ως αποτέλεσμα προσωπικών επιλογών για απόκτηση υψηλότερων αποδοχών, έτσι ώστε να ψηλώνει και η αγοραστική δύναμη για κατανάλωση. Αν ο χρόνος είναι χρήμα, όπως συχνά λέγεται, τότε και το χρήμα θα πρέπει να είναι χρόνος, χρόνος κατά τον οποίο στερούνται αγαπημένα πρόσωπα ή ενδιαφέροντα... Πριν μεμφθεί λοιπόν κανείς τη μοίρα του, ας αναλογιστεί κατά πόσο τροφοδοτείται αυτή η κατάσταση από τον ίδιο! 

από τη «Μηχανή του Χρόνου»

«Χριστός ανέστη». Και λοιπόν;

«Ο εόρτιος χαιρετισμός "Χριστός ανέστη" και τα όποια πανηγυρικά συμπαρομαρτούντα έφτασαν ώς τις μέρες μας, από γενιά σε γενιά, όμως απογυμνωμένα, όλο και περισσότερο, από το αρχικό εμπειρικό τους φορτίο, το βιωματικό τους αντίκρισμα. Ακούμε ή διαβάζουμε κάθε χρόνο πασχάλιες εγκυκλίους των αξιωματούχων της "επίσημης" Εκκλησίας και ψάχνουμε απεγνωσμένα (αλλά μάταια) να διακρίνουμε έστω και αμυδρά ίχνη εμπειρικών ψηλαφήσεων που να απηχούνται στη στερεότυπη μεγαλοστομία. Ξεκρέμαστοι όπως είμαστε στο ιλιγγιώδες κενό του ιστορικο-υλιστικού μηδενισμού, με μοναδικό "νόημα" βίου και αποκλειστική, νυχθήμερη μέριμνα τα στρατηγήματα απανθρωπίας που λανσάρονται σαν "οικονομία" και σαν "πολιτική", θα θέλαμε, ίσως, να ρωτήσουμε, επαιτώντας ψήγματα ρεαλισμού εντιμότητας: "Χριστός ανέστη" – και λοιπόν;

 

»Αν ο Χριστός θανατώθηκε με σταυρικό θάνατο και σε τρεις μέρες ξανάζησε, γιατί αυτό το γεγονός ενδιαφέρει εμάς σήμερα, κατά τι μάς αφορά; Οι άνθρωποι συνεχίζουμε να πεθαίνουμε, όπως γινόταν και προτού αναστηθεί ο Χριστός. Κανένας άνθρωπος δεν ξανάζησε μετά τον θάνατό του, γιατί λοιπόν εμείς να γιορτάζουμε ότι νικήθηκε ο θάνατος επειδή αναστήθηκε ο Χριστός;

 

[...]

 

»Στη θρησκευτική προσέγγιση η ανάσταση του Χριστού είναι ένα ανεξήγητο "θαύμα" που μας υποχρεώνει να το δεχθούμε σαν "πεποίθηση". Στην εκκλησιαστική προσέγγιση είναι ένας τρόπος υπάρξεως, που τον γνωρίζουμε όχι με περιγραφές και νοητικά σχήματα, αλλά μόνο μετέχοντας σε αυτό τον τρόπο. Σημαίνεται ο τρόπος με τη γλώσσα του έρωτα: ως "κένωση", άδειασμα από κάθε ατομοκεντρική ιδιοτέλεια. Και γνωρίζεται ο τρόπος μόνο με την πραγμάτωση της ερωτικής αυτοπροσφοράς, της ελευθερίας από τη δουλεία στις τυφλές αναγκαιότητες της επιβίωσης. Το εμπειρικό μέτρο για την πρόσβαση στην εκκλησιαστική λογική και γλώσσα της ανάστασης είναι ο κενωτικός έρωτας, η μετοχή στο άθλημα και στη χαρά της αυτοπροσφοράς.

 

[...]

 

»Το άγγελμα "Χριστός ανέστη" πρέπει να γεννήθηκε από μια ενσυνείδητη και ρεαλιστική χαρά: Αυτό που διψάμε οι άνθρωποι δεν είναι μια ατελεύτητη (και γι’ αυτό εφιαλτική) επιβίωση κάποιας σκιάς ή απόηχου της ύπαρξής μας "εν τόπω χλοερώ", σε αιώνια συνταξιοδοτική "ανάπαυση", όχι. Διψάμε την ελευθερία από κάθε περιορισμό και αναγκαιότητα: Να υπάρχουμε επειδή ελεύθερα θέλουμε να υπάρχουμε, και να θέλουμε να υπάρχουμε επειδή αγαπάμε. Διψάμε "το όλον του έρωτος"».

Χρήστος Γιανναράς, Όχι συνταξιοδοτική «ανάπαυση»

«Μιλήστε ελληνικά το Μάρτιο»

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική·
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου.

Το Άξιον Εστί, Οδυσσέας Ελύτης

Αν και οι αμμουδιές του Ομήρου πέφτουν λίγο μακριά από την Ωκεανία, αυτό σε τίποτα δεν εμπόδισε την ελληνική κοινότητα της Μελβούρνης από τη διοργάνωση της εκστρατείας «Μιλήστε ελληνικά το Μάρτιο», που στόχο έχει την ενθάρρυνση της εκμάθησης της γλώσσας στην εκεί διασπορά. Ψυχή της εκστρατείας ο κ. Μάικ Ζαφειρόπουλος, μέλος της ελληνικής κοινότητας με εντυπωσιακό βιογραφικό όσο αφορά την προσφορά του στα κοινά, από ποικίλες μάλιστα θέσεις, π.χ. ως δήμαρχος του Φίτζροϊ, ως διευθυντής της δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής υπηρεσίας SBS, ως διευθυντής του υπουργείου μετανάστευσης κ.α. Ο συγκεκριμένος μήνας, βέβαια, δεν επιλέχθηκε τυχαία, αφού συνδέεται τόσο με την εθνική επέτειο όσο και με σειρά ελληνικών φεστιβάλ σε όλη την Αυστραλία. 

Ζώντας στο εξωτερικό και έχοντας συναναστραφεί ομογενείς δεύτερης γενεάς, δε δυσκολεύομαι να κατανοήσω το κίνητρο πίσω από τη διοργάνωση της εκστρατείας. Όπως παραδέχονται οι διοργανωτές, «βλέπουμε πολύ συχνά παππούδες και γιαγιάδες που ενώ δεν μπορούν να μιλήσουν καλά αγγλικά, εντούτοις να τα χρησιμοποιούν για να μιλήσουν με τα εγγόνια τους. Δυστυχώς, όσο περνούν τα χρόνια, η γλώσσα εγκαταλείπεται. Το βλέπω από τα δικά μου παιδιά. Ενώ πηγαίνουν το απόγευμα για λίγες ώρες στο ελληνικό σχολείο, δεν νιώθουν άνετα με τα ελληνικά. Κι εμείς, ενώ θα έπρεπε να τους μιλάμε ελληνικά στο σπίτι, συχνά για ευκολία καταφεύγουμε στα αγγλικά». Κι όλα αυτά πόσω μάλλον στην σύγχρονη εποχή της επανάστασης της πληροφορικής και της αλλαγής του τρόπου της μεταξύ μας επικοινωνίας μέσω των κοινωνικών δικτύων. Εκεί όπου η ιστορική ορθογραφία προτιμάται πολύ λιγότερο σε σχέση με τα ευκολότερα και πιο ανεπίσημου ύφους greeklish. 

Θα συμφωνήσω, λοιπόν, με τον κ. Ζαφειρόπουλο όταν κάνει λόγο για αναθεώρηση του τρόπου προσέγγισης του θέματος, και συγκεκριμένα έτσι που να αξιοποιείται γι΄ αυτό το σκοπό το τεράστιο κεφάλαιο των Ελλήνων του εξωτερικού, ανάμεσα στους οποίους, ιδίως τελευταία, υψηλά καταρτισμένοι επιστήμονες και τεχνολόγοι. Όπως λέει, για παράδειγμα, Έλληνας ομογενής από τη Γερμανία είναι ο δημιουργός της επιτυχημένης εφαρμογής Quizdom, που στηρίζει την εκστρατεία λανσάροντας για τους κατοίκους της Αυστραλίας ειδικό διαγωνισμό γνώσεων καθ΄ όλη τη διάρκεια του Μαρτίου. 

Προσωπικά, θεωρούσα αδιαπραγμάτευτη την αξία της μητρικής μου γλώσσας (αναπόσπαστο κομμάτι της οποίας φυσικά αποτελεί η γραφή), μιας γλώσσας στην οποία τυχαίνει να έχουν γραφτεί κείμενα παγκοσμίου πολιτιστικής κληρονομιάς, μέχρι που προσφάτως ρωτήθηκα και έπρεπε να επιχειρηματολογήσω σε τι εξυπηρετεί τάχα σήμερα η ιδιαίτερη και πλέον όχι και τόσο διαδεδομένη ελληνική γραφή, όταν κάλλιστα θα μπορούσε να αντικατασταθεί από μια πολύ ευκολότερη φωνητική ορθογραφία με λατινικούς χαρακτήρες, ή αλλιώς με greeklish. Την πιο πειστική απάντηση τη βρήκα από το Γιάννη Πατίλη*: «Αυτό που ξέρω για τον εαυτό μου είναι ότι υπερασπίζομαι την ιστορική ορθογραφία όχι για να είμαι περισσότερο ή καλύτερος Έλλην, αλλά για να πλουτίζω διαρκώς, κρατώντας την σε εγρήγορση, την ψυχοπνευματική μου εμπειρία και καλλιέργεια, και δι΄ αυτής να είμαι λιγότερο ευάλωτος, όχι τόσο και μόνο ως εθνικό υποκείμενο, αλλά ως κριτικός, πολιτικός και ανθρώπινος νους, απέναντι στις ομογενοποιητικές πολιτισμικές πρακτικές του καιρού μου».

* «Ελληνικά και Ιστορική Ορθογραφία στην Πλανητική Εποχή», Δοκίμιο, Εκδόσεις Πλανόδιον

An meine deutschsprachigen Freunde

Die griechische Schuldenkrise sorgt etwa fünf Jahre nach ihrem Ausbruch immer wieder für Schlagzeilen. Noch öfter wird aber in der letzten Zeit nach der Wahl der linken Regierung von Tsipras und dem Anfang der neuen Verhandlungsrunde mit EU darüber berichtet. Infolgedessen werden wir, die Griechen im Ausland, in unserem Alltag, meistens gut gemeint, gefragt: "Wie sieht’s eigentlich mit Griechenland aus?", und dann geraten wir in Verlegenheit. Um das Ganze zu verschlechtern, kommt nun eine unangemessene Kampagne von einer Boulevardzeitung.

Die Leute könnten sich vielleicht einen besseren Überblick darüber verschaffen, was die letzten Jahre im Land der "gierigen" und "undankbaren" Griechen tatsächlich passiert ist, wenn die entsprechenden Berichte von deutschen Medien objektiver wären. Die Situation lässt sich auf keinen Fall einfach erklären, aber ich kann es nicht ertragen, dass die Wahrheit verdreht wird. Ein Teil der Wahrheit ist natürlich, dass viel Geld im Rahmen der EU bis zur Weltwirtschaftskrise 2009 in die griechische Wirtschaft gerichtet wurde. Die Regierungen haben es leider nicht konstruktiv genutzt. Im Gegensatz dazu war ein Zusammenbruch der Institutionen, fehlende Infrastruktur und starke Korruption zu sehen. Bei diesen Phänomenen waren allerdings die Griechen keine Pioniere und die Verbindungen blieben nicht nur innerhalb des Landes. Eine der größten Korruptionsskandalen, wenn nicht die Größte, in Griechenland stammt zum Beispiel aus der deutschen "Siemens" und, als Herr Schäuble letztens bei einer Pressekonferenz darüber gefragt wurde, vermied er offensichtlich zu beantworten. Für diese Probleme sind die Griechen trotzdem, ohne Zweifel, selbst schuld.

Was Vielen wahrscheinlich aber auf der anderen Seite nicht bekannt ist, betrifft die "Rettung" des Lands des Südens seit 2010, als die Regierung vom ehemaligen Ministerpräsident Papandreou zum ersten Mal die EU um Rettungspakete bat. Der Großteil der europäischen Steuermilliarden floss auf die eine oder andere Art und Weise an private Banken und Hedgefonds und nicht an das Volk. Auch wenn wir zugeben, dass die konjunkturelle Erholung durch die Banken kommt, unter welchen Voraussetzungen sollen die Bank-Risiken von griechischen Steuerzahlern übernommen werden? Eine Antwort würde lauten, dass die Wirtschaft dadurch wachsen würde, die Krise wäre dann vorbei und die Anleihen könnten somit zurückbezahlt werden. Nach dem zu urteilen, was die Ergebnisse der 5-jährigen Umsetzung von solchen Programmen sind, dürfte niemand davon überzeugt werden: Schuldenerhöhung, mehr als 50% Jugendarbeitslosigkeit, die zu einer immensen Abwanderung von Wissenschaftlern führte, ein zusammengebrochenes Gesundheitswesen, unzählige humanistische Opfer...

Anscheinend wird eine andere Politik in Zusammenarbeit mit europäischen Institutionen für die griechische Krise benötigt. Das griechische Volk hat bisher viel Geduld gezeigt und soll sich weiterhin so reif verhalten, damit die nötigen Reformen endlich umgesetzt werden. Erwartet ist aber meiner Meinung nach eine echte Solidarität von der Seite der EU-Partner. Man kann im Endeffekt durch die Geschichte in der Nachkriegszeit im Falle Deutschlands lernen, wie eine echte Solidarität gemeint wird und wie gleiche Fehler unbedingt zu vermeiden sind!

PS: Das ist nicht als Rechtfertigung für die Situation in meiner Heimat geschrieben. Da ich dort nie ein Vitamin-B hatte und da ich seit ein paar Jahren aus diesem Grund und in Zusammenhang mit der entmutigenden Arbeitslosigkeit in der Fremde lebe, wäre ich der Letzte, der sich dafür rechtfertigen müsste. In der Fremde, wo ich mich sehr bemühen muss, um mich richtig auszudrücken und mich an eine andere Mentalität anzupassen. Angenommen, dass mir die Erfassung dieses Textes nicht wenig Zeit gekostet hat, schaffe ich es noch nicht so gut. Hoffentlich nehmen sich die Leute auch so viel Zeit zu überlegen, bevor sie Kritik üben!

οι 300 υπέρ της Ελλάδος

Λίγες μέρες μετά τις πρόσφατες εκλογές και αφού η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση Τσίπρα συναντά μεγάλες αντιστάσεις από τους Ευρωπαίους εταίρους της στην προσπάθειά της για επαναδιαπραγμάτευση του θέματος του χρέους υπό νέους όρους, 300 διανοούμενοι και ακαδημαϊκοί απ΄ όλο τον κόσμο συνυπογράφουν ανοιχτή επιστολή υπέρ της Ελλάδος, την οποία δημοσιεύει ο γνωστός ιστότοπος Mediapart. Ξεχωρίζω μόνο αποσπασματικά το ακόλουθο (ολόκληρο το κείμενο στα αγγλικά εδώ):

«Δικαίως η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι είναι αναγκαίος ένας εκ βάθρων επαναπροσανατολισμός, διότι οι πολιτικές που εφαρμόσθηκαν έως τα τώρα αποδείχθηκαν ένα απόλυτο φιάσκο. Δεν προσέφεραν ούτε την οικονομική ανάκαμψη, ούτε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ούτε την απασχόληση, αλλά ούτε καν τις εξωτερικές επενδύσεις. Αντίθετα αποδείχθηκαν επιζήμιες για την ελληνική κοινωνία και αποδυνάμωσαν τους θεσμούς. Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε αποδείχθηκε ξεκάθαρα καταστροφική και δεν επέτρεψε καμία πρόοδο, για την οποία προοριζόταν.

»Ζητούμε από τους ευρωπαϊκούς εταίρους να λάβουν υπ' όψιν τους αυτήν την πραγματικότητα, στην οποία άλλωστε οφείλεται και η εκλογή της νέας ελληνικής κυβέρνησης. Η Ελλάδα έχει ανάγκη από άμεσα ανθρωπιστικά μέτρα, έναν μεγαλύτερο κατώτατο μισθό, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, επενδύσεων και μέτρων για τη διόρθωση και καλυτέρευση των βασικών υπηρεσιών όπως αυτών της υγείας και της παιδείας.

[...]

»Είμαστε μαζί με την Ελλάδα και την Ευρώπη για τη Δημοκρατία και την αλλαγή. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αναγνωρίσουν την αποφασιστική δημοκρατική επιλογή του ελληνικού λαού μέσα σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, πρέπει να προχωρήσουν σε μια ρεαλιστική αξιολόγηση της κατάστασης και να δεσμευθούν χωρίς καθυστέρηση στην πορεία για μια λογική διαπραγμάτευση».

---------------------------------------------------------

300 Intellectuals and Academics in Support of Greece have signed and published an open letter published online on Mediapart:

"The government of Greece is correct to insist on new policies because the previous policies have failed. They have not brought economic recovery. They have not brought financial stability. They have not brought jobs or foreign investments. They have stressed and damaged Greek society and weakened Greek institutions. There is therefore no value in that approach and no progress to preserve. We urge Greece's European partners to accept this reality, without which the new government would never have been elected.

Greece needs immediate humanitarian measures, a higher minimum wage, new jobs, new investments, and steps to restore and improve basic services such as education and health care. It needs a stronger and more progressive tax system, less dependent on VAT and better able to tax incomes and wealth. It needs to fight, punish and root out corruption. The new government needs fiscal space to implement these measures and to demonstrate their worth, and it needs continuing financial support from the European Central Bank to stabilize the financial sector meanwhile. We urge Greece's European partners and institutions to provide that fiscal space and that support."

The full letter in English here.

Κατόπιν εορτής...

Λίγες μέρες πλέον μετά τον ερχομό του δεκάτου πέμπτου χρόνου της τρίτης μετά Χριστόν χιλιετίας. Λίγες μόνο μέρες και μετά τις πολυπόθητες διακοπές των Χριστουγέννων στην πατρίδα με αγαπημένα πρόσωπα. Και ως συνήθως, νεράκι κύλησαν και πάλι αυτές οι μέρες και ώρα τώρα για το σύντομο απολογισμό μου. 

Φυσικά, ασύγκριτα μεγαλύτερη χαρά χαρίζει η προσμονή γι΄ αυτές τις μέρες, ρομαντικά αναπολώντας αντίστοιχες περιόδους ως παιδί. Δεν είναι βέβαια ότι δε σε χαροποιεί που βρίσκεσαι τελικά με τα πρόσωπα που καρτερούσες, στα μέρη που πεθύμησες. Αλλά γρήγορα θλίβεσαι μετά από μια βόλτα στο κέντρο της πόλης όταν συνειδητοποιείς πόσο ρημαγμένη είναι η ελληνική κοινωνία. Λόγος όχι μόνο τα πασιφανή, δηλαδή αταίριαστα για κεντρικούς εμπορικούς δρόμους πολλά κλειστά μαγαζιά και επαίτες φανερά στερούμενοι των βασικών. Αντιθέτως πολύ σοβαρότερος λόγος τα απογοητευμένα πρόσωπα τριγύρω σου, μάλλον επηρεασμένα απ΄ τις μεγάλες προσδοκίες της πλαστής καταναλωτικής ευδαιμονίας των προηγούμενων χρόνων, που πλέον όμως δεν μπορούν να συντηρηθούν. 

Οι «καλές» εποχές φαίνεται πως παρήλθαν, αλλάζοντάς μας ωστόσο βαθύτατα. Είναι δεδομένο πλέον ότι αυτές οι μέρες «γιορτάζονται» τόσο επιφανειακά: με γραφικότητες συναισθηματικού χαρακτήρα, για την απόλαυση και μόνο λίγης αργίας από τη βιοπάλη, αν αυτή δεν έχει ακυρωθεί από το μαρτύριο της ανεργίας, και κυρίως με σκοπό «να κινηθεί η αγορά». Φαίνεται όλα να αρχίζουν και να τελειώνουν στο γιορτινό διάκοσμο. 

Δεν μπορεί όμως, σίγουρα άλλα πράγματα νοηματοδοτούν αυτές τις μέρες, τη ζωή μας. Μήπως, ξεκινώντας από τ΄ απλά, η μοναδικότητα στο βλέμμα, στο χαμόγελο, στη χειρονομία, στη ζεστασιά της φωνής των αγαπημένων μας ανθρώπων, στις σχέσεις μαζί τους; Ή ακόμη η ομορφιά του γύρω τοπίου, που χιονισμένο κιόλας αυτές τις μέρες έτυχε να συμπίπτει με τις περιγραφές χριστουγεννιάτικων διηγημάτων;

Οι Έλληνες ανέκαθεν γνώριζαν την απάντηση στοχεύοντας μέσα από την οργάνωση της πρακτικής του βίου τους όχι στο εφήμερο, αλλά στην ύπαρξη που δε μεταβάλλεται, δε φθείρεται, δεν πεθαίνει. Οι τέχνες, η οργάνωση της πόλης, όλα μαρτυρούσαν μεταφυσικά ερωτήματα.

Μετανιώνω, λοιπόν, που κατά την πρόσφατη επαφή μου με συγγενείς, φίλους, γνωστούς δεν τους το υπενθύμισα όταν είχα την ευκαιρία. Δεν τους υπενθύμισα ότι οι οικονομικές δυσχέρειες έρχονται και παρέρχονται, οι επαγγελματικές προοπτικές κάποια στιγμή θα βελτιωθούν, ακόμη και η κυβέρνηση Σαμαρά μπορεί να αλλάξει (χωρίς να ξέρω αν η επόμενη θα ΄ναι καλύτερη)! Όλα όμως φαντάζουν μάταια δίχως ερωτήματα για το «νόημα» της ύπαρξής μας, τον κόσμο, την Ιστορία. Και αφορμή γι΄ αυτό ακριβώς προσφέρονται ετούτες οι μέρες.