Τροφή για σκέψη από τον Ζ. Μπάουμαν

Τροφή για σκέψη οι ακόλουθες γραμμές απ΄ το βιβλίο «Ρευστοί καιροί. Η ζωή την εποχή της αβεβαιότητας» του Ζίγκμουντ Μπάουμαν, παραμονή μάλιστα μιας ακόμη εκλογικής αναμέτρησης και εν εξελίξει μιας οξύτατης μεταναστευτικής κρίσης στη γειτονιά της Ευρώπης. Κείμενο γραμμένο αρκετά χρόνια πριν, το 2007, τόσο επίκαιρό και τόσο εύστοχο, όμως, στην ανάλυση της πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης στον 21ο αιώνα, παγκοσμίως:

«Τα μηνύματα που εκπέμπονται από τους χώρους της πολιτικής εξουσίας προς τους εύπορους αλλά και προς τους δύσμοιρους παρουσιάζουν την "αύξηση της ευελιξίας" ως τη μοναδική θεραπεία για την ήδη αφόρητη ανασφάλεια. Έτσι, προδιαγράφουν την προοπτική της ακόμη μεγαλύτερης αβεβαιότητας, την ακόμη μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση των προβλημάτων, την ακόμη περισσότερη μοναξιά [...]. Η δυνατότητα της υπαρξιακής ασφάλειας βασισμένης σε συλλογικά θεμέλια αποκλείεται και έτσι δεν προσφέρεται κανένα κίνητρο για αλληλέγγυες δράσεις. Αντίθετα, ενθαρρύνονται οι ακροατές τους να εστιάσουν στην ατομική τους επιβίωση με τον τρόπο του "ο καθένας για τον εαυτό του και άσε τους άλλους να πνίγονται", σε έναν αθεράπευτα κατακερματισμένο, εξατομικευμένο και έτσι περισσότερο αβέβαιο και απρόβλεπτο κόσμο.

»Η υπαναχώρηση του κράτους από λειτουργίες πάνω στις οποίες βασίζονταν τα αιτήματά του για νομιμοποίηση κατά το μεγαλύτερο μέρους του προηγούμενου αιώνα ξανανοίγει διάπλατα το ζήτημα της νομιμοποίησης. Μια νέα συμφωνία πολιτών [...] δεν μπορεί προς το παρόν να οικοδομηθεί με τον τρόπο που γινόταν έως πρόσφατα: μέσω της διασφάλισης της συνταγματικής προστασίας απέναντι στις ιδιοτροπίες της αγοράς, μιας αγοράς διαβόητης για τις καταστροφές που επιφέρει στην κοινωνική θέση των ατόμων και την υπονόμευση των δικαιωμάτων για κοινωνικό κύρος και προσωπική αξιοπρέπεια. Η ακεραιότητα του πολιτικού σώματος στην υφιστάμενη κοινή μορφή του εθνικού κράτους είναι σε δυσχερή θέση. Έτσι, υπάρχει η επείγουσα ανάγκη και αναζητείται μια εναλλακτική μορφή νομιμοποίησης του κράτους.

»Με βάση όσα συζητήθηκαν παραπάνω, δεν αποτελεί έκπληξη ότι μια εναλλακτική μορφή νομιμοποίησης της κρατικής εξουσίας και ένα άλλο πρότυπο πολιτικής προς όφελος των νομοταγών πολιτών αναζητείται σήμερα στην υπόσχεση του κράτους να προστατεύσει τους πολίτες του απέναντι στους κινδύνους για την προσωπική ασφάλεια. Το φάσμα της κοινωνικής υποβάθμισης, εναντίον του οποίου το κοινωνικό κράτος ορκίστηκε να ασφαλίσει τους πολίτες, έχει αντικατασταθεί με την πολιτική φόρμουλα του "κράτους της προσωπικής ασφάλειας" από απειλές όπως ένας ασύδοτος παιδεραστής, ένας κατ΄ επανάληψη δολοφόνος, ένας παρενοχλητικός ζητιάνος, ένας κακοποιός, ένας κυνηγός, ένας δηλητηριαστής, ένας τρομοκράτης ή ακόμα καλύτερα από όλες αυτές τις απειλές συγκεφαλαιωμένες στην φιγούρα ενός παράνομου μετανάστη, εναντίον του οποίου το σύγχρονο κράτος στις πιο πρόσφατες ενσαρκώσεις του υπόσχεται να υπερασπιστεί τα υποκείμενά του».