Ταξίδι = νέα πρόσωπα, τοπία, ιστορίες, νοοτροπίες, γεύσεις, αρώματα...

Η αξία των ταξιδιών σε νέους προορισμούς είναι αδιαπραγμάτευτη. Αρκεί να σκεφτεί κανείς την επιστροφή έχοντας «γεμάτες» βαλίτσες με πρωτόγνωρες παραστάσεις, πρόσωπα, τοπία, ιστορίες, νοοτροπίες και φυσικά γεύσεις. Μετά από κάθε τέτοιο ταξίδι έχεις σίγουρα διευρύνει περισσότερο τους ορίζοντές σου, βλέπεις με άλλο μάτι τον κόσμο, είσαι ίσως κατά τι άλλος άνθρωπος!

Έχοντας με διάφορες αφορμές υποψιαστεί ότι το Μεξικό ως προορισμός είναι σε θέση να εκπληρώσει τις περισσότερες απ΄ αυτές τις δυνατότητες, βρεθήκαμε λοιπόν στη χώρα της βορειοκεντρικής Αμερικής. Και η χώρα γρήγορα μας αποκάλυψε τις πολύχρωμες εικόνες της, την ποικιλία των τοπίων της, την πλούσια ιστορία της και πρώτα απ΄ όλα τους φιλόξενους και ευδιάθετους ανθρώπους της. Ευδιάθετους μάλιστα παρά τις δυσκολίες που είχε να μας διηγηθεί η ιστορία τους, τα τελευταία κεφάλαιά της πιο συγκεκριμένα. 

Γιατί μια μακραίωνη ιστορία πολιτισμού των ιθαγενών τερματίστηκε τόσο βίαια, με τόση αιματοχυσία όταν τον 16ο αιώνα οι Ισπανοί εξερευνητές θαμπώθηκαν από την αφθονία των φυσικών πόρων του Νέου Κόσμου και δεν άργησαν να την ορεχθούν. Με αποτέλεσμα οι ιθαγενείς να βρεθούν για κακή τους τύχη εξανδραποδισμένοι και οι ναοί τους κατεστραμμένοι. Οι κατακτητές φρόντισαν, βέβαια, γρήγορα πάνω στα ερείπια να υψώσουν τις εκκλησίες τους και επέβαλαν τη νέα θρησκεία (μόνο ως θρησκεία αντιλαμβάνονταν το εκκλησιαστικό γεγονός, και δυστυχώς ακόμη και σήμερα η Δύση), καμωμένοι τους πολιτισμικά ανώτερους.

Σχεδόν διακόσια χρόνια μετά την επίσημη ανεξαρτησία της χώρας το 1821 (κοίτα σύμπτωση!) έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Και την επανάσταση για την ανεξαρτησία ακολούθησαν πολυάριθμοι αγώνες για περισσότερη αξιοπρέπεια, κυρίως για τους πολλούς μη έχοντες, οδηγώντας τη χώρα σε θέση να αξιώνει ένα καλύτερο μέλλον αξιοποιώντας τις δυνατότητές της, ανθρώπινων και φυσικών πόρων - οι ρυθμοί ανάπτυξης του Μεξικού είναι αξιοσημείωτοι.

Στην ερώτηση για το πώς βλέπουν σήμερα τους Ισπανούς, τους άλλοτε αποικιοκράτες δυνάστες τους, απαντάει ο ξεναγός πως αυτό ανήκει στην ιστορία, δε μνησικακούμε αλλά δεν ξεχνάμε κιόλας. Και πράγματι οι άνθρωποι έχουν καταφέρει να συνδυάσουν σε μεγάλο βαθμό την προαποικιοκρατική με την μετααποικιοκρατική εποχή, προσπαθώντας να αναδείξουν την μεν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να ενσωματώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία της στη μάλλον επικρατούσα δε.

Βέβαια δεν είναι όλα και τόσο ρόδινα και μπορεί απ΄ τη μία ο ξεναγός περήφανα να μας διαβεβαίωσε πως μια στοιχειώδης πρόνοια εξασφαλίζει ότι κάνεις δεν πεινάει, αλλά απ΄ την άλλη δε δυσκολεύεται να διακρίνει κανείς οξυμένες κοινωνικές ανισότητες. Χωρίς τη διάθεση για εκτενή ανάλυση εδώ, μπορεί κυρίως να εντοπιστεί η ρίζα του κακού σε κάτι γνώριμο... διεφθαρμένους πολιτικούς! Και όπως συμβαίνει με το απελεύθερο από τον οθωμανικό ζυγό ελληνικό κράτος, έτσι και στο απελεύθερο από τη δυτική αποικιοκρατία μεξικανικό κράτος οι θεσμοί του δε φαίνεται να είναι σε θέση να εξασφαλίσουν επιτυχώς τη διευρυμένη κοινωνική ευημερία και δικαιοσύνη. 

Αναρωτιέμαι τελικά και παρά τα αξιοσημείωτα νούμερα ανάπτυξης που αναφέρω λίγες γραμμές παραπάνω: Θεσμοί, συστήματα και μέθοδοι δανεικοί τελείως από τη Δύση, είτε έπειτα από αναγκαστική επιβολή της μίμησης είτε έπειτα από εθελοντική παραίτηση από κάθε δημιουργική ετερότητα (βλ. τη δική μας περίπτωση), δίχως κανένα προβληματισμό για προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες της εκάστοτε κοινωνίας, μπορούν άραγε να οδηγήσουν στο ζηλευτό επίπεδο ζωής της Δύσης ή είναι καταδικασμένοι εξ αρχής να αποτυγχάνουν; Δίχως μια θεωρητική αποτυχία αλλά με θύματα μέλη αυτών των ίδιων των κοινωνιών...