Κάθε φοροσυνεπής πολίτης ένας μικρομεσαίος ευεργέτης

Λίγο η συνάντηση του πρωθυπουργού με επιχειρηματίες ελληνικής καταγωγής στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Hellenic Initiative κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στις Η.Π.Α., λίγο, απ΄ την άλλη, η εξαιρετική ταινία του Γιάννη Σμαραγδή για τον ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη, "Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι", που πρόκειται να προβληθεί εδώ στο Μόναχο κατά την εβδομάδα ελληνικού κινηματογράφου (griechische Filmwoche 2013), στέκονται αφορμές να αναρωτηθεί κανείς, υπάρχουν σύγχρονοι ευεργέτες στην Ελλάδα της κρίσης; Τι αντιλαμβάνεται, γενικότερα, η σύγχρονη επιχειρηματική τάξη ως προς την κοινωνική της ευθύνη; 

Εύλογος αντίλογος στην προσπάθεια προσέλκυσης επιχειρηματικού ενδιαφέροντος στο πρόσωπο της ελληνικής διασποράς στέκονται πάντα το ασταθές οικονομικό περιβάλλον, η χαώδης γραφειοκρατία, η δυσβάστακτη φορολογία που χαρακτηρίζουν τη χώρα. Θέματα με τα οποία ουσιαστικά θα έπρεπε να ασχοληθεί η πολιτική τάξη, ώστε να φανεί επιτέλους η πολυπόθητη ανάπτυξη. Και η αλήθεια είναι πως δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κανείς αν κρίνει με αυστηρά επιχειρηματικά κριτήρια. Απέχει, όμως, μακράν η ανιδιοτέλεια ενός ευεργέτη από τέτοιου είδους κριτήρια. Στην περίπτωση αυτή γίνεται λόγος για προσφορά περιουσίας για κοινωφελή σκοπό, έτσι ώστε να επαναλειτουργήσει το χρεωκοπημένο κράτος. Δεδομένης βέβαια μιας ελάχιστης εγγύησης διαφανούς και οργανωμένης διαχείρισης του ευεργετήματος από μέρους της πολιτείας.

Όπως εύστοχα είχε παρατηρήσει η Μαρία Κατσουνάκη σε σχετικό άρθρο στην "Καθημερινή", δυστυχώς «η καχεξία εθνικών προθέσεων από Έλληνες μεγιστάνες σε συνδυασμό με τα αθροιστικά δισεκατομμύρια της φοροδιαφυγής, συνθέτουν το προφίλ μιας ελίτ του χρήματος χωρίς καταγωγή, χωρίς παράδοση, με αδιάφορες αν όχι διαταραγμένες σχέσεις με την κοινωνία, λατρεία του ατομικού και απαξίωση του δημόσιου. Η συσσώρευση πλούτου δεν αντίκειται στη γενναιόδωρη διάθεσή του. Και ο Βαρβάκης για τον εαυτό του εργαζόταν. Κατέθεσε όμως το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό Δημόσιο, συντάσσοντας μια αξιοζήλευτη λίστα έργων, σε μια καταλυτική στιγμή για μια καθημαγμένη χώρα. Στην σημερινή Ελλάδα δημοφιλείς είναι οι λίστες δεκάδων, χιλιάδων, μεγαλοκαταθετών που φυγαδεύουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό, συμβάλλοντας δραστικά στον θρίαμβο της παραοικονομίας.

»Στην εποχή μας πλέον, ο κάθε φοροσυνεπής πολίτης είναι και ένας μικρομεσαίος ευεργέτης».

Εσύ φταις, φώναξε, εσύ!

«Εσύ φταις, φώναξε, εσύ! Εσείς όλοι οι καλοπροαίρετοι, οι καλοχορτασμένοι, οι αδιάφοροι. Εγώ σε ήθελα να πεινάς, να 'χεις παιδιά και να πεινούν, να κρυώνεις, να κρυώνουν, να θες να δουλέψεις και να μη σου δίνουν δουλειά. 'Οχι να μου σεριανίζεις από πολιτεία σε πολιτεία, να χάσκεις στα Μουσεία και στις παλιές εκκλησιές και να κλαις κοιτάζοντας τ' άστρα, γιατί σου φαίνονται πολύ όμορφα ή πολύ φοβερά. Μα χαμήλωσε τα μάτια σου, κακομοίρη, κοίταξε στα πόδια σου ένα παιδί που πεθαίνει!»

Νίκος Καζαντζάκης, Αναφορά στον Γκρέκο 

 

Καυστικότατος ο Καζαντζάκης σ΄ αυτή του την αυτοκριτική ως προς την κοινωνική επαγρύπνηση. Προς αποφυγή ωστόσο παρεξηγήσεων σε μια κακώς νοούμενη επαναστατικότητα στις μέρες μας, έρχεται ο Γιανναράς να συμπληρώσει καταλλήλως για ακόμη μια φορά: 

«Kάποτε η επαναστατική ορμή σαρκωνόταν στη "διαδήλωση": στο αυθόρμητο, πηγαίο, αχειραγώγητο λαϊκό ξέσπασμα διαμαρτυρίας ή απαίτησης να εισακουστούν ρεαλιστικά αιτήματα για ζωτικές κοινωνικές ανάγκες. Σήμερα η διαδήλωση έχει εκφυλιστεί στο θλιβερό θέαμα της άνευρης, άψυχης, βοσκηματώδους "πορείας": ένα αργοσερνάμενο μαζικό σουλάτσο, καθημερινής σχεδόν ρουτίνας στο κέντρο των μεγάλων πόλεων – εικόνα άβουλης, αστόχαστης πλέμπας σε διατεταγμένη υπηρεσία. Συνθήματα δεν γεννιώνται, δεν ξεπηδάνε αυθόρμητα, καταιγιστικά, από κοινό πάθος για τα διεκδικούμενα. Προπορεύεται ο καλοπληρωμένος συνδικαλιστής ινστρούχτορας με την ντουντούκα και υπαγορεύει μισοβαριεστημένος ετοιματζίδικες κοινοτοπίες. Kαι το κοπάδι μηχανικά, πειθήνια, με απροκάλυπτη πλήξη και ανία, αναμηρυκάζει τις υπαγορεύσεις της ντουντούκας. Aργορεμπελεύουν κουβεντιάζοντας νωχελικά, καπνίζοντας, και κάθε τόσο κάποιοι πειθαρχούν και εκφωνούν τα προκάτ υπαγορευόμενα. Σπαραχτικό ξόδι της επαναστατικής ορμής. 

[...]

»Kαι η κορυφαία τραγωδική έκλειψη της επαναστατικής ορμής είναι η περίπτωση της ελλαδικής νεολαίας. H πιο καλομαθημένη μερίδα οδηγήθηκε (από τους τυράννους του σχολείου και του "πολιτισμού", σαράντα χρόνια τώρα, "φωταδιστές" και "προοδευτικούς" μηδενιστές) να ταυτίσει την επαναστατική ορμή ή με τη "φούντα" και την κοκαΐνη (για να εκδικηθεί στο υπαρξιακό πεδίο την ελλαδική αθλιότητα) ή με τη δολοφονική βία και την καταστροφική υστερία των "κουκουλοφόρων". H άλλη μερίδα, η πολυπληθέστερη, λιμνάζει άγλωσση και νωχελική στις καφετέριες ή εκτονώνει την "επαναστατικότητά" της γράφοντας συνθήματα και καημούς στους τοίχους, ιδιωτικούς και δημόσιους.

 [...]

»Eπαναστατική ορμή θα πει: να αλλάξεις εσύ τους όρους του παιχνιδιού, να φέρεις σύγχυση στον αντίπαλο, να πάψεις να παίζεις στο γήπεδό του. Aντί να απεργήσουν οι εκπαιδευτικοί, να μπουν όλοι στις τάξεις τους, αλλά αρνούμενοι το "πρόγραμμα" του υπουργείου. Όλες τις ώρες, όλες τις μέρες, μαζί με τα παιδιά, να μνημονεύουν Διονύσιο Σολωμό και να μνημονεύουν Aλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Kαι να συζητάνε, να συζητάνε ατέλειωτα με τα παιδιά. Nα τους μιλάνε μόνο για ό,τι οι ίδιοι αγαπούν, για ό,τι τους ίδιους παθιάζει – θεωρητικά (όχι χρηστικά) μαθηματικά, τη φυσική σαν ερευνητική περιέργεια, την Iστορία σαν σπουδή των πολιτισμών. Nα απεργήσουν με αποχή από τη "λογική" του κομματικού κράτους, όχι απέχοντας από τα παιδιά.

»Mόνο έτσι ξεκινάνε επαναστάσεις».

(όπως δημοσιεύτηκε στις 7 Οκτωβρίου 2013)

Διεθνής Ημέρα Μη Βίας

Τυχαία αυτές τις μέρες έπεσε στην αντίληψή μου ότι από το 2007 η 2η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως Διεθνής Ημέρα Μη Βίας. Τη συγκεκριμένη ημερομηνία γεννήθηκε ο Μαχάτμα Γκάντι, το οποίο εξηγεί προφανώς την επιλογή του ΟΗΕ. Τι άραγε σκοπεύει να μας θυμίσει ετούτη η μέρα; 

Τα μέλη πολιτισμικά προηγμένων κοινωνιών διακρίνονται αν μη τι άλλο για την ικανότητά τους να επιλύουν ειρηνικά τις διαφορές τους. Πόσο προηγμένη είναι, όμως, η κοινωνία μας όταν δυστυχώς σε πλήθος περιπτώσεων η βία έχει φτάσει να θεωρείται δεδομένη; Δόξα τω Θεώ, δεν έχουμε την ατυχία εμπόλεμων περιοχών του πλανήτη. Δε θα γίνει επίσης λόγος για κραυγαλέες περιπτώσεις βίας που φτάνουν μέχρι το έγκλημα, όπως π.χ. από μέρους των νεοναζιστών της Χρυσής Αυγής. Αλλά τι γίνεται με τους γνωστούς άγνωστους που κλείνουν σχεδόν κάθε διαδήλωση διαμαρτυρίας έτοιμοι να τα κάνουν γυαλιά καρφιά, στο όνομα πάντα του κοινού καλού; Ή με τους επίσης έτοιμους πολιτικοποιημένους κατ' ευφημισμόν φοιτητές να διαλύσουν κάθε περιούσια του πανεπιστημίου ή χειρότερα να στραφούν ακόμη και εναντίον των δασκάλων τους, προς διεκδίκηση πάντα φοιτητικών αιτημάτων; Ή μήπως δεν είναι βίαιη η συμπεριφορά του μέσου Έλληνα οδηγού; Ή χρειάζεται να θυμηθούμε εικόνες από γήπεδα; Και ο κατάλογος παρόμοιων περιπτώσεων της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας είναι μακρύς...

Αφορμή, λοιπόν, η μέρα αυτή να αναλογιστεί ο καθένας και να καταδικάσει στην πράξη την άσκηση βίας απ΄ όπου κι αν αυτή προέρχεται, ξεκινώντας πρώτα από τον εαυτό του. Ας είναι αφορμή, αφού γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να γνωρίσουμε τη διαφορετικότητα των άλλων, είτε αυτή αφορά την εμφάνιση, είτε τη συμπεριφορά, είτε την άποψή τους, είτε ακόμη την αγαπημένη τους ομάδα, να μάθουμε να τη σεβόμαστε, να την ανεχόμαστε. Κι αν είναι αναγκαίο να γεφυρωθεί το χάσμα, ας γίνει με τρόπο καλοπροαίρετο, γόνιμο, δημοκρατικό. Δύσκολα ακούγονται μάλλον αυτά, μήπως όμως η κόλαση δεν είναι οι άλλοι, αλλά ο εαυτός σου;