Τζιχαντιστές από τη Δύση εναντίον της Δύσης

 του Ηλία Μακρή

Έχοντας ως φαντασίωση την αναβίωση σουνιτικού χαλιφάτου στην περιοχή του Ιράκ και της Συρίας, η περιβόητη πλέον εξτρεμιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (Islamic State of the Iraq and Syria, ISIS) πρωτοστατεί στη διεθνή ειδησιογραφία από το περασμένο καλοκαίρι και έκτοτε με τις τρομοκρατικές πρακτικές της. Και μπορεί αρχικώς η Δύση να πίστεψε ότι η ωμή βία και οι κτηνωδίες αυτές δεν την αφορούν, ότι δηλαδή πρόκειται για την επίλυση ενδομουσουλμανικών διαφορών μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών, γρήγορα όμως διαφάνηκαν οι προθέσεις των τρομοκρατών και προς τους «άπιστους» Δυτικούς, κινητοποιώντας εύλογα τους τελευταίους σε εμπόλεμη σύρραξη εναντίον τους. 

Δύσκολα, βέβαια, θα μπορούσε να ΄ναι σε θέση κάποιος στην αρχή να φανταστεί τις ποικίλες διαστάσεις του θέματος για τις δυτικές κοινωνίες. Αφού διαβάσαμε πληθώρα δημοσιευμάτων για μετακινήσεις μουσουλμάνων πολιτών χωρών της Ε.Ε., των Η.Π.Α. ή ακόμη και της Αυστραλίας στη Μέση Ανατολή προκειμένου να ενταχθούν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους και ανησυχήσαμε για ό,τι θα μπορούσε αυτό να συνεπάγεται στο μέλλον για πιθανές βίαιες συμπεριφορές και τρομοκρατικά χτυπήματα, παραδείγματος χάριν, στην καρδιά ευρωπαϊκών πρωτευουσών, εκπλαγήκαμε τελευταία μαθαίνοντας και κάτι ακόμη: Ουκ ολίγοι είναι, επίσης, οι νέοι που παρότι δεν κατάγονται από αραβικές χώρες, ή δεν είναι καν μουσουλμάνοι, πρόθυμα στρατολογούνται στο πλευρό των τζιχαντιστών!

Και σε συνέχεια αυτού διαβάζουμε τώρα για τις τραγικές, δυστυχώς, συνέπειες της επιλογής κάποιων εξ αυτών των νέων, όταν μάλλον μετανιωμένοι αργότερα προσπαθούν να αποσκιρτήσουν, αφού είτε συλλαμβάνονται είτε εκτελούνται. Το καίριο ερώτημα σε κάθε περίπτωση που θα έπρεπε να μας προβληματίσει, ωστόσο, είναι για ποιο λόγο έφτασαν ώς αυτή την επιλογή. Τι κάνει παιδιά των πιο προηγμένων δυτικών κοινωνιών να απαρνιούνται τους καταναλωτικούς «παραδείσους» της Δύσης και να φτάνουν στο κράτος των τζιχαντιστών, πρόθυμοι να θυσιαστούν στον «ιερό» πόλεμο εναντίον της Δύσης;

Ο φιλόσοφος Χρ. Γιανναράς απαντά για ακόμη μια φορά πειστικά και η άποψή του αξίζει να μην ξεχαστεί ανάμεσα στη διαδικτυακή υπερπληροφόρηση: «Το κίνητρο που μπορεί να υποθέσει κανείς ότι ωθεί νέους ανθρώπους σήμερα να αποδράσουν από τους καταναλωτικούς παραδείσους της Δύσης και να στρατευθούν στο μαχόμενο τη Δύση Ισλάμ, είναι ίσως ο τρόμος του κενού, παράγωγο του θεωρητικού και έμπρακτου μηδενισμού, κυρίαρχου στις δυτικές κοινωνίες. Το παγκοσμιοποιημένο δυτικό "παράδειγμα" έχει μεταβάλει τον πλανήτη σε πεδίο, όπου κυρίαρχος είναι ο νόμος της ζούγκλας: Ένας ολοκληρωτικά επιβαλλόμενος αμοραλισμός, η ηθική της δύναμης του ισχυροτέρου, η αδυσώπητη, στυγνή απολυταρχία των "αγορών". Τηρούνται όλα τα προσχήματα των "φιλελεύθερων", δημοκρατικών ιδεωδών της Δύσης: Γίνονται εκλογές, λειτουργούν κοινοβούλια, θεσμοί Δικαιοσύνης, αυτονομημένα από το κράτος ΜΜΕ. Και πίσω από την παντομίμα, η αόρατη αλλά παντοδύναμη εξουσία των οικονομικών συμφερόντων καθορίζει τα πάντα: Σε ποιον θα δοθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια προεκλογικών δαπανών, ώστε να είναι νομοτελειακά δεδομένη η εκλογή του (στην προεδρία των ΗΠΑ ή… στην Β΄ Αθηνών!) – αφού το χρήμα εξασφαλίζει τη διαφημιστική πλύση εγκεφάλου των μαζών, δηλαδή τη νομιμοποίηση της απόλυτης εξουσιαστικής αυθαιρεσίας.

[...]

»Απέναντι σε αυτόν τον εφιάλτη του κυρίαρχου στο δυτικό "παράδειγμα" μηδενισμού (μηδενισμού κάθε "νοήματος" της ανθρώπινης ύπαρξης και συνύπαρξης – του κάλλους, της ετερότητας και μοναδικότητας, των σχέσεων κοινωνίας), κάποιοι Δυτικοί ζητάνε να αρπαχτούν από μια συνεπέστερη "πίστη". Και όσο μεγαλύτερος ο πανικός από τον εφιάλτη, τόσο πιο τυφλή η πίστη που τους ντοπάρει. Ο Βρετανός που αποκεφαλίζει ανθρώπους επιδεικτικά μπροστά στην κάμερα, "πιστεύει", ίσως, ότι έτσι αντιστέκεται στις πετρελαϊκές εταιρείες που βάσισαν στην παραπληροφόρηση την εισβολή στο Ιράκ (πιθανόν και τον αφανισμό τριών χιλιάδων ανθρώπων στους Δίδυμους Πύργους). Ο μηδενισμός γεννάει τόσο το τυφλό συμφέρον όσο και την τυφλή "πίστη"».

Ο σύγχρονος θάνατος της συζήτησης

Φωτογραφία από το πρόσφατο πρότζεκτ «Ο θάνατος της συζήτησης» ("The death of conversation") του Λονδρέζου φωτογράφου του δρόμου που ακούει στο καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Babycakes Romero, για το οποίο ο ίδιος δηλώνει: «Στην αρχή νόμιζα πως ο κόσμος χρησιμοποιούσε τα smartphones ως βοήθημα για να κρύψει την αμηχανία του, για να γεμίσει τις σιωπές. Αλλά καθώς συνέχισα να παρατηρώ και να καταγράφω το φαινόμενο, διαπίστωσα πως την αμηχανία και τη σιωπή τις προκαλούσαν στην πραγματικότητα οι ίδιες οι συσκευές. Βασικά κάνουν τους ανθρώπους να αποσύρονται αντί να αλληλοεπιδρούν. Είναι τρελό, αλλά ο κόσμος επιλέγει την ψηφιακή επικοινωνία ενώ είναι με παρέα. Προτιμάει να συνδεθεί με κάποιον που είναι αλλού, παρά με κάποιον που βρίσκεται στον ίδιο χώρο». Και στην προσπάθειά του να εξηγήσει το φαινόμενο, λέει: «Οταν προστατεύεσαι πίσω από μια οθόνη και είσαι οπλισμένος με ένα πληκτρολόγιο, δεν υποφέρεις από τις αγωνίες ή την αμηχανία που θα είχες πρόσωπο με πρόσωπο. Γνωρίζουν οι άνθρωποι πως κάθε μήνυμα που φτάνει στη συσκευή τους κάπως τους αφορά, ενώ σε μια κανονική συζήτηση δεν θα είσαι πάντα το επίκεντρο. Είναι σαν να μην μπορούμε πια να επεξεργαστούμε τη ζωή κάποιου άλλου επειδή είμαστε υπερβολικά απασχολημένοι με τη δική μας». Πολύ μου θυμίζουν τα σχόλια αυτά «Την καινοτομία της μοναξιάς» και το ατομοκεντρικό φιλοσοφικό μοντέλο της Δύσης. Ο καλλιτέχνης εδώ, βέβαια, προσεγγίζει το θέμα με το δικό του μοναδικό τρόπο της φωτογραφίας και κάνει μερικές εικόνες μερικές χιλιάδες λέξεις προβληματισμού!